|
Op de vlucht voor het geweld.
Vluchtelingen in Stekene gedurende de Grote Oorlog.
Luc Dullaert
Zoals bij elk gewelddadig conflict het geval is zijn er mensen die op de
vlucht slaan voor de
oprukkende vijand, zowel bij internationale conflicten als bij interne
vijandelijkheden. Dit
was niet minder het geval in de Grote Oorlog.
Zowel in het oorlogsdagboek van Dr. Leon Van Haelst, het Liber Memorialis
van de
parochie Hellestraat - opgetekend door EH. Remy Van Lierde - en het
gemeentelijk archief
zijn er verwijzingen naar deze vluchtelingen.
Vluchtelingen uit de streek van Tienen, Leuven, Mechelen en andere gemeenten
uit het
oorlogsgebied trokken richting Oost en West Vlaanderen. Om zo de Duitsers
voor te blijven
en zo mogelijk in het neutrale Nederland een tijdelijk onderkomen te vinden.
Tal van hen
deden Stekene aan al tussenstop om even op adem te komen en met de steun van
de Stekense
bevolking nieuwe krachten op te doen vooraleer de grens met Nederland te
overschrijden.
Dit verliep niet altijd geordend en in optimale omstandigheden.
De gegevens van de vluchtelingen die in Gent toegestroomd waren werden
verzameld
door de diensten van het Gouvernement en op lijst geplaatst. Deze lijsten
vermelden welke
vluchtelingen naar welke gemeente gezonden waren om hen op te vangen, te
herbergen en
van voedsel te voorzien. Aan de hand hiervan kon ook worden achterhaald waar
gezinsleden
verbleven die hun van familie waren gescheiden tijdens de vlucht. Elke
gemeente in Oost
Vlaanderen werd in het bezit gesteld van een dergelijke lijsten.
Het mag duidelijk wezen dat deze lijsten niet steeds het juist aantal
vluchtelingen kon
weergeven en ook steeds maar een momentopname waren. Zo waren er nog de
vluchtelingen
welke niet via Gent in een gemeente terecht kwamen, misschien wel de
meerderheid. Hiervan
is niet steeds een registratie gemaakt. Sommigen worden terloops vermeld in
niet officiële
documenten. Zoals in het dagboek van Dr. Leon Van Haelst en in het Liber
Memorialis
van de parochie Hellestraat waar EH. Van Lierde enkele namen vermeld van
personen die
onderdak vonden in zijn pastorie.
De gouverneur van Oost Vlaanderen verzond in de loop van de maand september
1914 een
brief aan de gemeentebesturen. Bijhorend een aantal lijsten van
vluchtelingen met vermelding
van welke gezinsleden er in de respectievelijke gemeenten verbleven. Een
drietal brieven
volgden met bijkomende lijsten van vluchtelingen. Naam, voornaam en
eventuele details
welke van de familie gekend waren werden er in opgenomen.
Brief gouverneur van baron Raymond de Kerckhove d’Exaerde.
Brief 5 september 1914
“ Mijnheeren,
Duizenden personen gevlucht uit de plaatselijkheden waar de bewegingen der
legers zich
voordeden of zich nog voordoen zijn hier te Gent toegekomen en vandaar naar
tal van
gemeenten overgezonden om er tijdelijk te verblijven en ondersteund te
worden.
Zooals ik het reeds heb doen opmerken zijn er onder die personen,
huisgezinnen waarvan
in de overhaasting sommige leden zijn afgescheiden en zoo gebeurt het dat
die huisgezinnen
over verschillige plaatselijkheden zijn verdeeld.
Gelieft de hierbijgaande lijsten zorgvuldig te raadplegen, zij zullen u
toelaten mede te helpen
tot het ontdekken van de verblijfplaats der aldus vermiste personen.
De andere lijsten zal ik u doen toekomen naarmate zij gedrukt worden.
Ik verzoek U, in voorkomend geval, voor de inlichtingen die Gij onder gemeld
oogpunt te
vragen of te geven hebt,
U rechtstreeks tot de GEMEENTEBESTUREN te wenden.
Ik reken op uwe menschlievende medewerking in deze zaak en bied U de
verzekering mijner
hoogachting.
De Gouverneur
Bon de KERCHOVE
Volgende gemeenten werden opgenomen in de vluchtelingenlijsten, met
vermelding uit welke
gemeenten de hun toegewezen vluchtelingen afkomstig waren
|
